Om tegemoet te komen aan de ontwikkelingsbehoeften van hoogbegaafde individuen (bv. thuis, op school), is het belangrijk hoogbegaafdheid tijdig te signaleren. Dit om het hoogbegaafd potentieel te stimuleren en eventuele moeilijkheden in de toekomst te voorkomen (preventief). Indien er reeds sprake is van moeilijkheden op vlak van school, sociaal-emotioneel welbevinden of opvoeding dan is hulpverlening op maat van het hoogbegaafd individu aangewezen (curatief). Vroegdetectie en vroeginterventie zijn hierbij van uitermate groot belang. Ook in de thuiscontext kunnen specifieke tips m.b.t. de opvoeding helpend zijn. Als ouder kunnen boeken, artikels of een lezing vaak een eerste hulpmiddel zijn (preventief) om meer inzicht te verkrijgen in het functioneren van je kind. Ook de school kan je best betrekken om hun kennis en aanpak voor sterke en hoogbegaafde kinderen te bevragen. Voor het vaststellen van hoogbegaafdheid en een kindspecifieke aanpak, is verdere hulpverlening nodig. Onder meer psychologen of orthopedagogen die ervaring hebben met het thema, kunnen daarvoor aangesproken worden.

 Enkele vaak voorkomende kenmerken

• Sterke taalvaardigheden/woordenschat in verhouding tot de leeftijd
• Belang hechten aan waarom dingen zijn zoals ze zijn of waarom ze bepaalde dingen moeten doen (i.e. het nut of belang van dingen)
• Veel vragen stellen, alles willen begrijpen
• Meerdere oplossingen voor 1 probleem bedenken
• Details snel opmerken
• Gevoelig, empathisch
• Uitgesproken leergierigheid en leerhonger

Alarmsignalen

• Vermoeden van presteren beneden de mogelijkheden
• Discrepantie tussen gedrag/presteren thuis vs. op school (bv. Voorbeeldleerling vs. woede-uitbarstingen thuis)
• Psychosomatische klachten (buikpijn, hoofdpijn)
• Aversie/negatieve houding  t.a.v. school/huiswerk – verveling aangeven
• Sociale moeilijkheden, geen aansluiting vinden met leeftijdsgenoten
• Zich zorgen maken, piekeren, intense gevoelens, neerslachtig
• De lat onrealistisch hoog leggen