Eens (een vermoeden van) hoogbegaafdheid vastgesteld werd, is het van uitermate groot belang om zo snel mogelijk een aangepaste ondersteuning te voorzien. Zoals eerder benadrukt, zijn er hierbij meerdere factoren van belang.

 

1. Het cognitief aanbod (bv. leerstof op school)

Hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen beschikken over duidelijke cognitieve sterktes. Ze zijn in staat om snel verbanden te leggen, hebben een sterk inzichtelijk vermogen, verwerken informatie aan een hoog tempo en beschikken over een uitstekend geheugen. Net zoals andere mensen, is het ook bij hoogbegaafde individuen belangrijk dat ze hun sterktes kunnen benutten om gemotiveerd en positief in het leven te staan. Dit betekent dat er vanuit de omgeving ingespeeld moet worden op bovengenoemde sterktes. Dit kan door bijvoorbeeld schoolgaande kinderen een differentiatietraject op school aan te bieden of door volwassenen op de werkvloer hun talenten te laten inzetten.

2. De omgeving (bv. leerkrachten, ouders)

Het cognitief aanbod aanpassen aan de sterktes van het individu is een eerste belangrijke stap om de talenten en het welbevinden van hoogbegaafde individuen te stimuleren. Daarnaast dient de omgeving er ook rekening mee te houden dat hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen op een andere manier in het leven staan dan hun leeftijdsgenoten. Kinderen hebben bijvoorbeeld andere interesses dan hun klasgenootjes of ze hebben een gevoel voor humor die hun leeftijdsgenoten niet lijken te begrijpen. Door het sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel zijn regels en afspraken ook erg belangrijk en ze hebben de neiging om de lat voor zichzelf (te) hoog te leggen. Inspelen op de cognitieve behoeftes is bijgevolg niet voldoende. Er moet ook rekening gehouden worden met de zijnskenmerken van hoogbegaafde individuen. Deze brengen immers belangrijke implicaties met zich mee bij o.a. de opvoeding.

3. Kenmerken van het individu (i.e., het zijnsluik of psychosociale vaardigheden)

Hoogbegaafde individuen beschikken over heel wat sterktes. Ze zijn staat om oplossingsgericht en creatief te denken, zijn leergierig, zijn sociaal voelend en hebben een sterk inzicht in groepsprocessen, hechten veel belang en vriendschat, etc. Hoogbegaafdheid is in zijn kern dan ook een talent dat we moeten voeden en stimuleren. In de praktijk stellen we echter vast dat hoogbegaafde individuen vanwege hun eigenheid ook tegen enkele valkuilen aanlopen. Door te grote denksprongen houden ze bijvoorbeeld niet altijd rekening met anderen of nemen ze de leiding te snel over. Een kritische ingesteldheid uit zich soms in een (te) directe communicatie waarbij de gevoelens van anderen niet mee in rekening worden genomen. Door hun versterkt bewustzijn hebben ze een uitstekend inzicht in de wereld, maar kampen ze ook vaker met zorgen of angsten. Deze en andere valkuilen maken eveneens deel uit van hoogbegaafdheid. Door hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen inzicht te geven in het eigen functioneren, kunnen sterktes en valkuilen geïdentificeerd worden en kunnen copingstrategieën en psychosociale vaardigheden aangeleerd en gestimuleerd worden.

Een denktalent? Psycho-educatie!